May 2, 2025
📌 İçindekiler
Giriş: Eğitimde Yeni Bir Dönemin Eşiğindeyiz
Sınıflarımıza yapay zekâ destekli araçlar girmeye başladı. Notlandırma sistemlerinden kişiselleştirilmiş içerik önerilerine, sesli okuma motorlarından dashboard'lara kadar pek çok yeni aracı birlikte tanıyoruz. Peki tüm bu araçlar sınıflarımıza gerçekten katkı sağlıyor mu?
Teknoloji yalnızca “ne yapabileceğimizi” değil, “ne yapmamız gerektiğini” de sorgulatıyor. Biz öğretmenler olarak artık yalnızca araçları değil, karar alma süreçlerimizi de yeniden tasarlıyoruz. İşte bu noktada i-TPACK modeli güçlü bir yol haritası sunuyor.
Neden Yeni Bir Öğretmen Bilgisi Modeline İhtiyacımız Var?
Pandemiyle birlikte teknolojiyi hızlıca sınıflarımıza taşıdık. Ancak sadece aracı bilmek, yetmedi. Asıl farkı yaratan, bu araçların pedagojik, etik ve alan bilgimizle nasıl birleştiği oldu.
Selçuk Doğan’ın da belirttiği gibi, artık yapay zekâya karşı sadece kullanıcı değil, sorumlu rehber olmalıyız. Bu da bize şu soruyu sorduruyor:
🧭 “Hangi bilgi setlerine sahip olmalıyız ki, yapay zekâyı eğitimde doğru şekilde yönlendirebilelim?”
i-TPACK Nedir? Beş Temel Bileşenle Tanışalım
i-TPACK modeli, İsmail Çelik’in 2023 tarihli araştırmasına dayanan ve hızla yayılan bir öğretmen bilgi modelidir. Beş temel bileşenden oluşur:
ITK – Teknoloji Bilgisi: YZ araçlarını teknik düzeyde tanımak, işlevlerini öğrenmek
ITPK – Pedagojik Teknoloji Bilgisi: Bu araçları sınıfımızda nasıl anlamlı şekilde entegre edeceğimizi bilmek
ITCK – Alan Bilgisiyle Teknoloji Kullanımı: Branşımıza özel YZ araçlarını seçmek ve içerik geliştirmek
ITPACK – Uygulama Bilgisi: Pedagoji, teknoloji ve içeriği sınıf senaryolarında bütünleştirmek
ETK – Etik Bilgi: Tüm bu süreci adaletli, şeffaf, kapsayıcı ve hesap verebilir şekilde yönetmek
Her bir bileşen, öğretmen olarak karar alma becerimizi daha güçlü hâle getiriyor.
Yapay Zekâ Araçlarını Pedagojiyle Birleştirmek
Sadece araçları tanımak yetmez. Önemli olan, “bu araç, benim sınıfımda öğrencilerin öğrenmesini nasıl etkiler?” sorusunu sorabilmek.
🎧 Örneğin, sesli okuma motorlarını kullanan bir öğretmenin okuma güçlüğü yaşayan öğrencilere destek olabilmesi, ancak bu süreci pedagojik bir planlamayla yürütebilirse anlam kazanır.
📊 Ya da bir dashboard aracından gelen analiz verilerini anlamlandırıp sınıf içi uygulamaya dönüştürebilmek, pedagojik teknoloji bilgisini gösterir.
i-TPACK bize araçtan öğrenme deneyimine geçişin nasıl olması gerektiğini öğretir.
Uygulama Bilgisi: Sınıfta Gerçekten Ne Yapıyoruz?
Bütün bilgileri bir araya getirdiğimizde ortaya uygulama bilgisi çıkar. Bu, sınıfta hangi araçla, hangi pedagojik amaçla, hangi içeriği, hangi etik ilke eşliğinde uyguladığımızı bilmek demektir.
💡 Örneğin, öğrencilere tarih öğretirken Nearpod gibi bir araçla interaktif video izletip, cevaplarını anlık takip edip, farklılaştırma yapabiliyorsak — işte bu bir i-TPACK uygulamasıdır.
Bu da gösteriyor ki, iyi öğretmenlik artık sadece alan bilgisinden ibaret değil. Teknolojiyle, pedagojik reflekslerle ve etik duyarlılıkla birleşmiş bütüncül bir yeterlilik.
Etik Bilgi: Sadece Ne Yapabildiğimiz Değil, Ne Yapmamız Gerektiği
Yapay zekâ araçlarının sunduğu geri bildirimler, kararlar ve öneriler her zaman doğru olmayabilir. Özellikle düşük gelirli öğrenciler ya da ana dili farklı olanlar için önyargılı algoritmalar ciddi sonuçlar doğurabilir.
İşte bu noktada biz öğretmenlerin etik değerlendirme becerisi devreye girer:
Bu sistem neye göre puan veriyor?
Hangi verilerle çalışıyor?
Öğrencinin hakkını gözetiyor mu?
Etik bilgi, sınıf içinde görünmeyeni görmek, temsil edilmeyeni fark etmek için elimizdeki en güçlü araçtır. i-TPACK modelinde bu yüzden etik boyut, tüm süreci çevreleyen bir halka gibi düşünülür.
Madlen Akademi’de i-TPACK ile Ne Öğreniyoruz?
Selçuk Doğan’ın eğitimlerinde biz, yalnızca bilgi dinlemiyoruz. Her boyutta kendi güçlü ve gelişime açık yanlarımızı değerlendiriyor, örnek senaryolar üzerinden birlikte düşünüyor ve forumlara yazılı katkılar yapıyoruz.
Eğitimin en önemli katkıları:
✅ i-TPACK’in her bileşeni için örnek ders senaryoları
✅ K12’den üniversiteye farklı öğretim düzeylerinde kullanım yolları
✅ Geri bildirim, ölçme-değerlendirme ve içerik üretiminde yapay zekâyla bütünleşik çözümler
✅ Etik çerçeveler eşliğinde YZ araçlarını bilinçli ve sorumlu kullanma yolları
Ayrıca tüm kayıtlar Madlen Akademi'de ders formatına dönüştürülerek sertifikalı eğitimlere dönüşüyor. Her biri adım adım ilerleme fırsatı sunuyor.
Sonuç: Öğretmen Olarak Yapay Zekâyla Güçleniyoruz
Yapay zekâ bizim için bir tehdit değil. Bilakis, iyi tasarlandığında, etik ilkelere dayandığında ve pedagojik hedeflerimize hizmet ettiğinde bizimle çalışan bir yardımcı hâline geliyor.
i-TPACK modeliyle artık sadece araçları değil, kararlarımızı da tasarlıyoruz.
Madlen Akademi olarak bu yolculukta yalnız değiliz; birlikte öğreniyor, birlikte güçleniyoruz.
Kaynakça
Çelik, I. (2023). Towards Intelligent-TPACK: An empirical study on teachers’ professional knowledge to ethically integrate artificial intelligence (AI)-based tools into education. Computers in Human Behavior, 138, 107468. https://doi.org/10.1016/j.chb.2022.107468
Selçuk Doğan, “Madlen Akademi – i-TPACK Eğitimi”, Webinar Kaydı, 30 Nisan 2025.
Madlen Akademi (https://madlen.io/akademi)
